Francijntie (Fransijna, Francina) van Es

  Algemene notities:

jongedochter van Dordrecht wonende aan de Vismarkt (1680), koopvrouw en burgeres van Dordrecht (1694), begraven Dordrecht (Grote Kerk) 4 apr. 1722 (Fransijna van Es, weduwe van Dirk Monsuer, wonende omtrent de Sleutel [een brouwerij tussen de Groenmarkt en Varkenmarkt], met koetsen).

Zij was ongetwijfeld een telg uit het geslacht Van Es, waarover de heer K.J. Slijkerman heeft gepubliceerd in het genealogische tijdschrift Kronieken (K. J. Slijkerman, Van den Nes, Van Es, Van Es uit Rijsoord, Kronieken 1999 (4), p. 233-266). Dit meen ik te mogen opmaken uit het feit, dat zij in haar testament dd 8 sept. 1703 Pleun Bartelsz. (de Ridder alias Condé) tot voogd over haar minderjarige erfgenamen benoemt. Deze Pleun Bartelsz. de Ridder was op dat moment de echtgenoot van Geertruyd Isaacksdr. van (N)Es, dochter van Isaack Francken van (N)Es alias Waterman, burger van Dordrecht (vermeld 1655) en van Eva Henrixdr. Francina zou dan een dochter van Isaacks broer, Cornelis Francken van den Nes, kunnen zijn geweest. Deze in Heerjansdam geboren Cornelis van den Nes trouwde in 1635 te Heerjansdam met een uit Gouda afkomstige vrouw, Leentje Jansdr.genaamd, en wordt in 1647 vermeld als inwoner van Dordrecht. Uit zijn huwelijk met Leentje Jansdr. had hij onder anderen een dochter Fransken, die op 24 febr. 1644 in de Gereformeerde Gemeente van Dordrecht gedoopt werd. Deze Fransken zou dan identiek kunnen zijn met Francina van Es, de vrouw van Dirck Monsieur. (Slijkerman, o.c., resp. p. 255-257 en p. 250.) Probleem daarbij is wel, dat zij dan bij de geboorte van haar zoon Dirck ruim 47 jaar oud moet zijn geweest. Niet onmogelijk, maar geeft wel te denken. Aan hetgeen de heer Slijkerman in zijn genoemde publicatie over het echtpaar Cornelis Francken van den Nes en Leentje Jansdr. heeft vermeld, kan ik het volgende toevoegen:

ORA Dordrecht inv. 62, f. 195v: rekest van Leentgen Jansdr., weduwe van Cornelis Francken, burgeres van Dordrecht. Zij geeft te kennen, dat zij ongeveer zeven jaar [dus vanaf ca. 1648, mogelijk na het overlijden van haar man] "het vroedvrouwsambt van stadswegen trouwelijk heeft bediend". Aangezien nu het ambt van stadsvroedvrouw door overlijden van Elisabeth Moer vacant is geworden, verzoekt Leentgen in haar plaats te mogen worden aangesteld. Stond voor apostille: Leentgen Jansdr. is door de Kamer Judicieel aangesteld als ordinaris vroedvrouw van de stad Dordrecht op 21 okt. 1655.

ONA Dordrecht inv. 798, f. 147, akte dd 18 sept. 1694: Maria Haguet, weduwe van Cornelis van der Spoor, in zijn leven burger van Dordrecht, verkoopt aan Francina van Esch, koopvrouw en burgeres van Dordrecht, huisvrouw van Dirck Monsieur, "jegenwoordich sijn affaires doend in Oost-India", een huis, erf en toebehoren op de Vogelmarkt [= Groenmarkt], tussen het huis van Antonij Repelaer en he huis van de weduwe en erfgenamen van schout Leendert Vinck, voor 1800 gl., zowel in contant geld als met het overnemen van een schepenenschuldbrief van 1700 gl. kapitaal, die Cornelia van Bergen op het huis sprekende heeft.

ONA Dordrecht inv. 728 (akte 108), f. 242 e.v.: op 8 sept. 1703 testeert voor notaris C. Kersse Francijna van Es, huisvrouw van Dirk Monsieur, wonende te Dordrecht en benoemt tot erfgenamen haar zoons Hermen, Cornelis en Dirk Monsieur. Testatrice legateert aan haar nicht Annegie van Es, huisvrouw van Hendrik de Veer, wonende te Dordrecht, een rode scharlaken rok met "gimpe koorden" (gimpen = bepaald soort sierkoorden, bestaande uit een juten of katoenen snoer omwikkeld met zijde of metaaldraad.) Zij benoemt tot voogden Pleun Bartelsz., wonende in Zwijndrecht en Floris van de Krab, zilversmid te Dordrecht. Akte door comparante ondertekend. (NB: Floris van de Krab was getrouwd met Dorethea Francken, een dochter van Johan Francken en Helena Monsieur.)

ONA Dordrecht inv. 647, f. 107 e.v.: op 9 mei 1709 comp. Jan Kampman, dienaar van Willem Mozes Duijs, kapitein onder "'t jongste battelion Blauwe Gardes" en Leendert Ariensz. van Rijssel, wonende te Zwijndrecht, die op verzoek van Dirck Monsieur verklaren, dat zij "vande nademiddag met den requirant sijn jagt sijn komen varen van Rotterdam ende dat den reqt. sijn jagt boven en onder vol volck sat wesende France gevangenen soodanig dat sij attestanten naulijx over de hoofde konnen wencken ende komende tusschen de steenplaats en Alblasserdam aan zijlen, met een oostelijke wint, datter alsdoe[n] een hoogaars met een zijll en fock regt voor de boeg van des reqts. schip quam aan sijlen sonder dat sij attestanten hebben hooren roepen, voor en aleer de voorsz. hoogaars tegen de boegh aanquam. Waarop de selve hoogaars volwater raackte. Daarin was drie vrouspersoonen, een manspersoon met een kint. Ende verclaren de attestanten de voorsz. hoogaars niet eerder gesien te hebben voordat een roe of anderhalff vant jagt af was, ende dat den reqt. dispoost selfs aen het roer stond."

ONA Dordrecht inv. 715: op 11 jan. 1710 comp. voor notaris C. van Aansurg Dirk Hermansz. Monsieur en zijn vrouw Francina van Esch. Hun kinderen zijn: Herman, Cornelis en Dirk Dirksz. Monsieur. Laatstgenoemde is nog minderjarig.

ONA Dordrecht inv. 911: op 8 juli 1721 comp. voor notaris P. Dögen Francijna van Es ["van Nes" doorgehaald], weduwe van Dirk Monsuer. Zij transporteert aan haar zoon Dirk Monsuer, meester-pruikenmaker te Dordrecht een aantal goederen (hoofdzakelijk serviesgoed e.d.) voor de somma van 60 gl., op voorwaarde dat hij die 60 gl. onder zich zal houden, totdat zij overleden is, om dan daarmee haar begravenis te betalen. Zij tekent met "Francijntien Monceur" en hij met "Dirk Monseur".

  Vermeldenswaardige gegevens:

• Doop, 1 Mei 1637.

Francijntie trouwde met Dirck Hermensz Monsieur, zoon van Hermen Cornelissen Monsieur (Monseur). en Dirckgen (Dirckje, Dircksje) Dirx, op 6 Okt 1680 in Dordrecht. (Dirck Hermensz Monsieur werd geboren op 2 Dec 1658 en overleed vóór 3 Apr 1718.)