Joost van Burmania

  Algemene notities:

De spilzieke Joost van Burmania


In zijn testament van 9 januari 1541 vermaakte Tjaard huis, goed en andere zaken aan zijn oudste zoon Joost. Uit het testament kunnen wij tevens afleiden dat het Burmaniahuis via fideïcommis vererft. De Nederlandse term voor deze vorm van vererving is ’making over de hand’. Hierbij roept een erflater achtereenvolgens verscheidene personen tot één zelfde making. Voor deze vorm werd vooral gekozen door adellijke families die de stamgoederen in de familie wilden houden. De onlosmakelijke verbondenheid van huis en goed en de vererving voor de toekomst wordt in het testament als volgt onderstreept:

"[...]dattet zelve huijs ende gerechtigheden mit dien voorscreven hondert carolusgulden renthen alletoes bij zijn voorschreven huijs blijven zal ende ’t voorschreven huijs mit toebehoiren voorschreven, in zijn leven noch in zijn doot swijgelick ofte expresselicken doer eenich contracten, misbruijck ofte anders, hoe ende in wat manieren dat ’t zelve geschien mochte, nijet zal moegen vervreemden ofte alieneren, vuijt mijn agnatie. Dan zal altoes ende nu ende in ’t eeuwich d’ eene knape kindt ofte mans oer opten anderen succederen."

Joost, van wie de geboortedum niet bekend is en de overlijdensdatum omtrent 1544 vermoed wordt, was getrouwd met een dochter van Teso Kater, Baef. Hij was onder meer werkzaam in het Groningse als ’redger’(Friese vorm van ’raetgever’, met een zeker gezag bekleed persoon) te Westerdijk (Grijp-skerk) rond 1538. In 1541 wordt hij genoemd als hoofdeling te Grijpskerk en zijn zonen Claes en George worden in 1557 en 1558 eveneens genoemd als hoofdelingen in dezelfde plaats.

Joost was berucht om zijn kwistig gedrag en werd door zijn vader zo strak mogelijk gehouden om deze spilzucht in te tomen. Zo kreeg hij, zoals wij in het testament kunnen lezen, zijn legitieme, zesde deel van de nalatenschap in de vorm van een jaarlijkse uitkering van honderd carolusgulden. Joost werd duidelijk te verstaan gegeven dat hij niets zou mogen ondernemen om het bezit te verkwanselen, op de volgende manier verwoord in het al eerder genoemde testament van Tjaard:

"Sal oick die voornoemde Joest hebben ende beholden den gront daer zijn huijs als te Leeuwaerden op staet, met den gront opt zuijden ende west tot aen den dijck ende opt noorden tot aen ’t kerckhoff ende alle ’t geene aen zijn huijsingen bij mij ende mijn eerste huijsfrouwe, zijn moeder milder gedachtenisse, aen steen, kalck, iserwerck, holt, leijen ende arbeijtsloon verlecht is."


Het nieuwe Burmaniahuis van Joost en Baef


De reeds vermelde naam ’Olde Bourmanye Huys’ staat logischerwijs in tegenstelling tot een ’nieuw’ Burmaniahuis. Dit nieuwe Burmaniahuis werd door Joost, samen met zijn vrouw Baef Kater, gebouwd met een flinke geldelijke ondersteuning door zijn ouders. In de stukken betreffende een geschil naar aanleiding van de dood van Baef wordt met zoveel woorden gezegd:

"...dat wijlen Joest van Burmania het nijeu Burmania huijs heeft laten timmeren".

De drost van Coevorden als eigenaar van het oude Burmaniahuis Uit het al eerder genoemde testament van Upco is bekend dat aan Rienck van Burmania, ridder en drost van Coevorden en eigenaar van het oude Burmania-huis werd vermaakt:

"seeckere nyuwe weide ofte fenne het tweede keer van Burmannia genaempt liggende buyten onse Lieve Vrouwe poorte"

tot onvervreemdbaar deel van het bezit van het huis, voor het onderhoud daarvan. Van deze Rienck, een broer van Joost, vinden wij een tastbare herinnering in een gevelsteen uit 1555 met als opschrift:

"Rienck va(n) Burmania ridder en(de) drost tot Coevarde(n) anno 1555."

Joost trouwde met Baef (Bawe) Tisse Kater, dochter van Tesa Kater en Yeye Grijp. (Baef (Bawe) Tisse Kater werd geboren omstreeks 1502.)