Adam (Daem) van Lockhorst

  Algemene notities:

Ridder, in 1247 gesteld onder voogdij van zijnen oom Jan, die zich de Lockhorster goederen
toeeigent, doch 22 Feb 1253 wordt genoodzaakt het grootste deel dezer goederen terug te geven,
bij uitspraak van bisschop Hendrik van Vianden te Utrecht, die in den scheidbrief Adam een zoon
van Adamszoon van Lockhorst noemt en afstammeling van den fundator van het oorspronkelijk
klooster op de Heiligenberg. Adam krijgt bij dien uitspraak toegewezen den tienden ten westen van
de Eem, en de gerechten van Emelaer, Soest, 't Woud en Scherpenzeel. Zijn oom Jan, de tienden ten
oosten van de Eem en het gerecht Coelhorst. Bron: De Nederlandse Adel (1, pag. 165).
Beleend met Lockhorst, Eminclaer enz. door Hendrik Abt van St. Paulus. Heer van Lockhorst. Emelaer
(Eminclaer), Heeze, Soest, Scherpenzeel, enz. stond onder de voogd van zijn oom Johan van
Lockhorst die hem zijn leengoederen betwistte, de strijd hierover werd bijgelegd door Bisschop
Hendrik van Vianden 22 februari 1253 waarbij Adam van Lockhorst in het bezit werd gesteld van
zijne erfgoederen: Lockhorst, Emelaer, Soest, Heeze, Scherpenzeel, ens. en de tienden ten Westen
van de Eem. Zijn oom Jan van Lockhorst verkreeg de tienden ten Oosten van de Eem en het gerecht
van Coelhorst. Bron: Bijdrage tot de geschiedenis der Utrechtse ridderhofsteden (GB 1909).
Heinricus Dei gratia Trajectensis episcopus universis praesentia visuris Salutem in Domino.
Noverit universitas vestra, quod cum inter Johannem di Lochorst militem ex una parte et Adam
consanguineum suum de Lochorst ex altera longo tempore super terris possessionibus, et aliis
rebus diversis, orta fuisset materia quaestionis, tandem consanguineorum et amicorum utriusque
interveniente consilio in hunc modum amicabiliter conquievit. Comparentibus itaque dictis
militibus amicabiliter coram nobis dictus Johannes renunciavit pure et simpliciter pro se et suis
heredibus ad opus ipsius Adae militis et heredum suorum areae et curti in Lochorst czlm omnibus
szcis attinentiis et bonis in Lusdzcn quae tenentur in feudum ab ecclesia Trajectensi et decimae
in Orientali parte Emae, et jurisdictioni in Hese, et in Sose et in EmmincIare et omnibus juris
dictionibus ibidem ad curtim in EmmincIar spertantibus, et jurisdictioni in Scarpensele cum
omnibus jurisdictionibus ibidem attinentibus, et decimae in Woude, quae tenetur ab episcopo
Trajectensi in feudum. Dictus vero Adam contulit in feudum curtim in Colhurst cum omnibus
attinentiis liberis dicti Johannis et heredibus eorum ab eo et suis heredibus sine exactione,
quae vulgariter Heergewade appellatur, optinendum.
Si quod etiam damnum aut gravamen dicti liberi Johannis aut eorum decessores per ipsius vel suorum
successorum negligentiam ant malitiam forsan incurrerint, et hoc ipsis cum omni integritate
refundent. Dictus ctiam Adam contulit dicto Johanni centum libras ‘l’rajectcnses pecuniae
numeratae, et . . . . ad aestimationem, quinquaginta sex librarum.
Dictus etiam ADAM renuntiavit pure et sinpliciter pro se et suis successoribus ad opus dicti
Johannis
et suorum hercdum jurisclictioni et dccimae in Orientali parte Emae, pro quibus persolvent dicti
Johannis ct sui liberi quindecim solidos singulis annis in Coena Domini pro annuo censu Abbati
ecclesiac Sancti Pauli.
Acts sunt haec prescntibus H. Abbate S. Pauli, Praeposito Tilensi, W. Dccano Sancti Salvatoris,
Goswino Rothen, BODEKINO DE DRILE THEODRICO HARLEWIJN, THOMA DE CATTENBROECK, RICOLDO DE COLHURST
hominibus dicti Abbatis, GISELBERTO DE GOYE, ERNESTO DE WULVEN, militibus.
In cuius testimonium praesentem literam sigillo nostro, net non sigillo Dn. E. Tilensis
Pracposito, W. Decani
sancti Salvatoris, ERNESTI WULVEN, GISELBERTI DE GOYE, eis dedimus communitatam.
Datum anno Domino CIC. CC. L tertio in die cathedrae beati Petri..
Zie ook aantekeningen bij neef Jan van Lockhorst (kasteel Coelhorst).Verleid met de Lockhorster
goederen door den ambt van St. Paulus 1235. Bron: De Nederlandse Adel (1, pag. 165). Door den Abt
van St. Paulus en Bisschop Otto werd hij Miles genoemd, 1246. Hij overleed voor zijn vader (Bron:
Bijdrage tot de geschiedenis der Utrechtse ridderhofsteden (GB 1909).
Lockhorst
Ligging
De ridderhofstad Lockhorst lag ten oosten van de Heiligenbergerbeek in de gemeente Leusden.
Lockhorst lag ten zuiden van de buitenplaats Heiligenberg
Ontstaan
Lockhorst wordt voor het eerst genoemd in 1254.
Geschiedenis
De grond waar later het kasteel op werd gebouwd, maakte in de Karolingische tijd deel uit van de
koninklijke domeinen, waartoe toen een groot gedeelte van Eemland behoorde. In 777 schonk Karel
de Grote dit grondgebied aan de kerk van St. Maarten te Utrecht. In de loop der tijden werden
veel van deze domeinen door de bisschop in leen uitgegeven of weggeschonken. Lockhorst kwam op
deze manier in het bezit van de St. paulusabdij te Utrecht. Deze Benedictijner abdij werd in 998
door bisschop Ansfried op de Heiligenberg gesticht, maar werd al in 1054 naar Utrecht verplaatst.
Lockhorst wordt voor het eerst genoemd in 1254, als 'curtis' (=hof). Het was toen zoals gezegd
eigendom van de St. Paulusabdij te Utrecht en werd samen met het dagelijks gerecht in leen
gehouden door Adam van Lockhorst. Behalve de hof en heerlijkheid Lockhorst bezaten de Van
Lockhorsten goederen te Leusden, de tienden in Eemnes, Eembrugge en het Woud (een deel van
Woudenberg), en de lagere jurisdictie te Soest, Hees, Emmeklaar en Scherpenzeel. Door huwelijk
kreeg de familie Van Lockhorst in de 14e eeuw de heerlijkheid Sliedrecht in haar bezit. De
familie verhuisde in de tweede helft van de 15e eeuw naar Leiden, waar ze het kapitale huis
Lockhorst bewoonde en een prominente rol in de stadspolitiek speelde. In 1511 verkreeg de familie
bovendien door erfenis het kasteel Oud-Teilingen bij Warmond. Op dit kasteel, dat later de naam
Lockhorst kreeg, zou de familie zich vestigen. Daarnaast bezat ze vanaf 1578 de ridderhofstad
Lievendaal in Amerongen. Nadat de familie Van Lockhorst met de dood van de Spaansgezinde Vincent
van Lockhorst in 1595 in mannelijke lijn was uitgestorven, vererfde Lockhorst respectievelijk op
de Hollandse adellijke families Van Arkel, Van Mathenesse en vervolgens op Van Beyeren Schagen.
Over de oorspronkelijke status en vorm van Lockhorst bestaat de nodige onduidelijkheid. In de
eerste vermeldingen van het kasteel, in 1254, wordt het in de leenakten telkens aangeduid als
'curtis', waaronder we een hof kunnen verstaan, die mogelijk ter plaatse van het huidige huis
moet worden gezocht. Het middeleeuwse versterkte huis zal men moeten situeren op een rond eiland
met een middellijn van bijna 40 m op de rechteroever van de Heiligerberger- of Lunterse Beek en
direct ten noordoosten van het tegenwoordige landhuis. Het verhoogde terrein wordt omgeven door
een sterk verlande gracht, die werd gevoed door de Heiligenbergerbeek.
In 1507 verpachtte Herman van Lockhorst, deken van de kerk van Oudmunster, 'syn erve ende bouwynge
tot Lochorst' voor 16 jaar aan Aelbert Wouters. Aelbert zou terzijde worden gestaan door een
tuinman, die moest zorgen voor de 'willigen, pappelioenen (populieren), eyken, eeschen, elsen,
appelen, peren, prumen ofte kersen' op het terrein. Hieruit kunnen we afleiden dat de Van
Lockhorsten niet meer op Lockhorst resideerden. De aanwezigheid van een tuinman wijst er
daarentegen wel op dat het goed niet geheel in de agrarische sfeer was opgegaan en dat met een
tijdelijk verblijf door de familie rekening werd gehouden. Om die reden zal Lockhorst in 1536
toch kunnen hebben behoord tot de eerste groep huizen die door de Staten van Utrecht als
ridderhofstad werden erkend. Het heeft schijnbaar nog aan alle voorwaarden voor erkenning
voldaan. Blijkens een schatting uit 1641 werd de ridderhofstad in dat jaar getaxeerd op 5.000
gulden, terwijl de landerijen op 10.500 gulden werden getaxeerd. Verder behoorde tot het goed nog
ongeveer 125 morgen heetveld (heide), gelegen rondom Lockhorst. Dat Lockhorst slechts op een
bedrag van 5.000 gulden werd getaxeerd, is ongetwijfeld een aanwijzing dat op dat moment
waarschijnlijk het huis allang was verdwenen.
Bewoners 1254 Adam van Lockhorst familie Van Lockhorst 1507 Herman van Lockhorst - 1595 Vincent
van Lockhorst familie Van Arkel

Adam trouwde met Ida van Hammerstein. (Ida van Hammerstein werd geboren omstreeks 1210.)