Cornelis Bastiaenszn den Uijl

  Algemene notities:

Van onderstaande site.
http://odu.homeunix.com/genea/4070.htm.:
Wonende te Langerack (1661). De eerste keer dat de naam van Cornelis Bastiaans den Uijl in het archief van Langerak voorkomt is in 1662. Hij legt samen met Gijsbert Mertens een verklaring af over een vermeende vechtpartij. Enige dagen later wordt hem het verhaal voorgelezen en wordt hem gevraagd of hij bij zijn verklaring blijft. Daar­bij is vermeld, dat hij dan 42 jaar oud is. In 1666 is er een kwestie tussen de drossaard en het echtpaar Den Uijl-Redelijckheijt. Zij zouden één van de haardsteden in het huis dat zij bewonen, niet hebben opgegeven, waardoor zij te weinig belasting betaald hebben. De drossaard heeft hen daarvoor beboet. Kennelijk protesteert Cornelis den Uijl daartegen, want ruim een maand later, op 16 maart 1666, komen de schepenen kijken. Zij concluderen dat het juist is. De hele zaak is daarmee echter niet afgedaan. Op 20 november van dat jaar komt het echtpaar terug bij de schepenen, nu in gezelschap van hun zuster, respectievelijk schoonzuster, Aertien Cornelis Redelijkckheijt, de vrouw van schoolmeester Bartholomeus Swaagers. De laatste verklaart, dat de opkamer met de bewuste haardstede toebehoort aan de weduwe van Jan van Gasten en niet door het echtpaar gehuurd wordt. De sleutel van de kamer is ook niet in bezit van haar zwager en zuster. Cornelis is nog in leven in 1671, dan pacht hij ruim vier morgen land van Cornelis Ariens Maat. Drie jaar later als Cornelis reeds is overleden, worden zijn kinderen aangesproken voor deze pacht, die niet betaald zou zijn. Van juli tot en met oktober van het jaar 1674 voert Cornelis Maet een proces voor het gerecht van Langerak om de pachtsom te krijgen. Namens de kinderen treedt op Bastiaan Gijsberts, de schoonzoon van Cornelis Bastiaans den Uijl. Hij verklaart op de eerste zitting, mede namens zijn zwagers, niets te weten van een schuld en probeert de schepenen ervan te overtuigen dat de kinderen geen schuld hebben, daar de ongelden over het land in 1671wel betaald zijn. Tevens verzoekt hij om schriftelijke bewijzen. Op de volgende rechtdag vraagt hij uitstel van betaling om met de voogden van de onmon­dige kinderen te overleggen. Dat uitstel wordt hem gegund, daar van het opzettelijk niet betalen van de pacht geen sprake is. Mogelijk is Cornelis Bastiaans kort na 1671 al overleden. Op 27 augustus bepalen de schepenen dat de eiser en de gedaagden twee dagen daarna op zaterdag 29 augustus naar het recht­huis moeten komen om gezamenlijk tot overeenstemming te komen. Kennelijk lukt dat niet en op de volgende rechtdag op 31oktober worden de erfgenamen van Cornelis Bastiaans den Uijl veroordeeld tot betaling van de pacht. De vermelding van Bastiaan Gijsberts als schoonzoon bij het rechtsgeding is belangrijk voor de reconstructie van het gezin van Cornelis Bastiaans den Uijl. De doop-en trouwboeken van Langerak beginnen pas in 1682 en rekening houdende met het geboortejaar van Adriaantje Redelijck­heijt, 1621, mogen we aannemen dat haar kinderen Den Uijl tussen 1650 en 1665 geboren zijn. Bastiaan Gijsberts is kort voor of in 1673 met Annigje Cornelis den Uijl getrouwd. Zij laten op 12 november van dat jaar in Nieuwpoort een zoon Cornelis dopen, die ongetwijfeld vernoemd is naar zijn overleden groot­vader Cornelis Bastiaans den Uijl. In het hierboven aangehaalde proces wordt vermeld, dat er mondige en onmondige kinderen zijn. Het enige kind, wiens doop bekend is, is een Cornelis Cornelis den Uijl, die op 4 december 1661in Nieuwpoort gedoopt wordt en die bij het rechtsgeding in 1674 nog onmondig is. Geen van de overige kinderen is bekend. Dat blijft lange tijd zo en, aan het eind van het onderzoek gekomen zijnde, moet ik bekennen, dat het mij niet gelukt is de volledige kinderschaar van Cornelis Bastiaans den Uijl te traceren. Het onderzoek in de rechterlijke archieven en de kerkboeken van Langerak levert de namen op van drie Corneliszonen Den Uijl, van wie twee zeker en de derde waarschijnlijk tot zijn nakomelingen behoort. De namen zijn Cornelis Cornelis, Claas Cornelis en een tweede Cornelis Cornelis. De genoemde Claas Cornelis is de latere stamvader van de Jaarsveldse tak van de familie Den Uijl. Het is niet onaannemelijk, dat hij vernoemd is naar de echtgenoot van Adriaantje Bastiaans den Uijl, zijn oom Claas Jacobs, die begin jaren '50 is overleden. f81v 17-9-1662. Gijsbert Meertens out ca 50 jaar, Cornelis Bastiaense den Uijl out ca 42 jaar, verkl. Pieter Jacobse etc. RA.8 8-1674. Cornelis Adriaans Maat eijser, de kinderen van Cornelis Bastiaans den Uijl gedaechde. 65,71,73,79. Cornelis en Ariaenken wonen in Langerak. Volgens een akte in het Oud Rechterlijk Archief van Langerak opgemaakt op 10/20-Nov 1666, Compareerden Cornelis Bastiaenszn den uijlen Aerjaentgen Cornelis desselvs huisvrouw, mitsgaders Aertien Cornelisdr huisvrouw van Mr bartholomes zwaagers alle wonende in Langerak, dewelken verklaarden t.n.v. de drossaard ende eerst de voorn.Cornelis Bastiaenszn den Uijl en Aeriaentgen dat zij van teeun Jans wede van Jan van Gasten in hare gebruiken (..). Uit datzelfde archief (..) worden gehoord voor schout en schepenen en Cornelis Bastiaenszn den Uijl out omtrent twee en veertich jaren verklaart, dat de eerdere akte ( van 17 Juli 1662 juist is. In de voor juist verklaarde akte van 6 juni/ 26 juni 1661 staat dat Gijsbert Mertenszn en Cornelis Bastiaenszn den Uijl "(..) hebben staan arbeiden achter de Waal aan de dijk denselven dijk te maken (..0.

  Vermeldenswaardige gegevens:

• Beroep: Dijkwerker.

Cornelis trouwde met Ariaenken Cornelis Redelijckheijt, dochter van Cornelis Corneliszn Redelijckheijt en Ursula (Urseltgen) Floren (Florisdr), omstreeks 1650. (Ariaenken Cornelis Redelijckheijt werd geboren in Mrt 1621.)