Cornelis de Witt

  Algemene notities:

Burgemeester van Dordrecht, Ordinaris Bevoegd totte Vergaderinge van de Heeren Staten van Holland, en West-Vriesland

Cornelis de Witt (1623-1672)



--------------------------------------------------------------------------------
Cornelis de Witt wordt op 15 juni 1623 in Dordrecht geboren als de oudste zoon van Jacob de Witt en Anna van den Corput. Twee jaar later, op 24 september 1625, wordt zijn broer Johan geboren. Beide jongens van De Witt zullen een mooie carrière maken.

Cornelis treedt in de voetsporen van zijn vader die 30 jaar lang in het Dordtse stadsbestuur heeft gezeten en enkele malen burgemeester was. Behalve stadsregent is Cornelis baljuw van Beierland, dijkgraaf van Mijnsherenland en ruwaard van het Zuid-Hollandse eiland Putten; hij is in dat gebied verantwoordelijk voor de opsporing en berechting van verdachten.
Zijn broer Johan wordt in 1650 pensionaris van Dordrecht. Dit betekent dat hij de juridisch raadsman en woordvoerder is van de stad. Hierdoor komt hij ook in de Staten van Holland. Drie jaar later wordt hij gekozen tot raadpensionaris van heel het gewest. De familie De Witt is geen fan van de Oranjes. Ze zijn dan ook blij met het Eerste Stadhouderloze Tijdperk dat begint als Prins Willem II overlijdt en zijn zoon nog niet is geboren. In 1654 bepaalt de Acte van Seclusie dat de zoon van de stadhouder zijn vader nooit mag opvolgen. De politieke situatie verandert echter en in 1666 wordt Prins Willem III benoemd tot Kind van Staat. Johan de Witt wordt verantwoordelijk gemaakt voor de prinselijke educatie. Hij regelt echter ook in het Eeuwig Edict van 1667 dat Willem III nooit stadhouder en legeraanvoerder kan worden. Nederland werd sinds de Vrede van Munster in 1648 erkend als soevereine staat, maar de conflicten, met name over handelsroutes, waren nog niet voorbij. In de jaren '50, '60 en '70 van de 17de eeuw laaide de oorlog met Engeland steeds weer op. De Nederlandse vloot behaalde onder aanvoering van Michiel de Ruyter enkele klinkende overwinningen. Tijdens de tweede Engelse zeeoorlog (1665-1667) was Cornelis de Witt als gedeputeerde van de Staten-Generaal aan boord van De Ruyter's admiraalschip De Zeven Provinciën. Bij een aanval op de Engelse vlootbasis in Chatham bij Londen werd het Engelse oorlogsschip de Royal Charles buitgemaakt.

Als de Republiek in 1672 niet alleen door Engeland, maar ook door Frankrijk en de bisdommen van Munster en Keulen wordt aangevallen, ontstaat er paniek. De bevolking keert zich tegen de broers De Witt. Als Cornelis in juni ziek thuiskomt van de vloot, vindt er al snel een aanslag op zijn leven plaats. Ook zijn broer Johan is het doelwit van een aanval. Beide broers overleven de moordpogingen en Johan weet zelfs een van de daders aan te klagen: Jacob van der Graeff, de zoon van een van de rechters van het Hof van Holland. Als de jongen ter dood wordt veroordeeld, neemt de onrust verder toe. De gebroeders De Witt krijgen steeds meer vijanden. Cornelis wordt gedwongen het Eeuwig Edict in te trekken, hetgeen hij na zware druk en onder protest doet. Prins Willem III kan daardoor de nieuwe stadhouder worden en Johan de Witt is gedwongen af te treden. Niet veel later vertelt barbier Willem Tichelaar dat Cornelis de Witt hem geld en een goede baan heeft beloofd als hij de stadhouder zou vermoorden. Deze beschuldiging zal leiden tot het beruchte proces tegen Cornelis de Witt dat uiteindelijk zou leiden tot de dood van de gebroeders De Witt, op 20 augustus 1672. Cornelis en Johan de Witt worden in stilte begraven in de Nieuwe Kerk in Den Haag.

--------------------------------------------------------------------------------
Schepen van Dordrecht in 1648, 1649
Lid van het College van Admiraliteit van de Maze in Rotterdam van januari 1652
Ruard, Baillu, en Opper-Dijkgraaff Van de Lande van Putten in 1654
Lid raad van Veertig van Dordrecht in 1655
Burgemeester van Dordrecht in 1657
Schoolverzorger, gasthuismeester en meester van de oudemannen- en oudevrouwenhuizen
Ordinaris Bevoegd totte Vergaderinge van de Heeren Staten van Holland, en West-Vriesland
Gemachtigd in't College van de Gecommitterde Raden in 1663, 1664, 1665, 1669, 1670, en1671
Curator van de Universiteyt tot Leyden in 1667
Gevolmachtigde te Velde in 1666, 1668
Gevolmachtigde op 's Lands Vlooten in 1667, en 1672

  Vermeldenswaardige gegevens:

• Doop, 25 Jun 1623, Dordrecht.

Cornelis trouwde met Maria van Berckel, dochter van Jan van Berckel en Elisabet Prins, op 21 Sep 1650 in Dordrecht. (Maria van Berckel werd geboren op 31 Mei 1632 in Rotterdam, overleden in Aug 1706 en werd begraven op 11 Aug 1706 in Dordrecht.)