Adriaen Teding Van Berkhout

  Algemene notities:

Het Nieuwe- of Armenweeshuis werd in 1628 gesticht door de weduwe van raadsheer Tedingh van Berckhout.
Op 19 aug. 1628 verzocht de heer ontvanger van de gemene midde¬len in Waterland Pieter van Berckhout, burgemr en vroed¬schap van de stad Monnick-endam en brouwer van beroep, de heren burgemrn der stad het aangeboden gasthuijs ofte beijert op te dragen aan de weduwe van de raadsheer Berkho-ut. Zij wilde in plaats van þt bestaande gasthuis een nieuw huis doen optimme¬ren "bequaem tot een Heijlige Geesthuis" (þn instelling voor oude mensen en zieken).
Deze raadsheer van het Hof van Holland was Mr Adriaan Tedingh van Berkho-ut. In þn tweede huwelijk trouwde hij op 25 mei 1604 met Margaretha Duijst van Berestijn. Deze dame was een telg uit een schatrijke koopmans- en bierbrouwersfamilie. Haar echtgenoot Adriaan overleed echter reeds op 19 sept 1620 in Den Haag en uit sympathie voor de stad Monnickendam, waarvoor hij van 1596 tot 1614 pensionaris was geweest wilde zij de bouw van een soort liefdadigheidstehuis met eetzaal en zieken¬boeg financieren.
Het stadsbestuur van Monnickendam vroeg echter een paar dagen bedenktijd om te kunnen beslissen.
Een pensionaris (of ordinaris gedeputeerde) had tot taak de plaatselijke belangen in de vergadering van de Staten van Holland te behartigen en het stadsbestuur in juridische kwes¬ties, die daaruit mochten voortvloeien te adviseren. Hij moest burgemrn en vroedschappen schriftelijk rapport doen van zijn bevindingen en kon daarom elders b.v. in Den Haag zijn domici¬lie kiezen.
Ondanks zijn grote verdiensten voor Monnickendam was de begra¬fenis van Adriaan Tedingh van Berckhout zeer sober geweest, doordat hij als arminiaan (remonstrant) een vriend was geweest van Johan van Oldenbarnevelt, die nog geen jaar tevoren op 72 jarige leeftijd was veroordeeld enop het schavot ter dood werd gebracht door aanhangers van Prins Maurits.

Ook Monnickendam ontkwam niet aan de zuivering door Prins Maurits, want op 30 sept 1618 werden elf van de eenentwintig vroedschappen uit hun ambt ontslagen, omdat zij aan de remon¬strantse zijde stonden.
De aangeboden vernieuwing van þt gasthuis of de beijert in 1628 werd door het stadsbestuur niet als de juiste keuze gezien. Tien dagen later kwamen ze terug op het voorstel van dhr Pieter van Berkhout "om in plaetse van þt oude gasthuijs een Nieuw Armenweeshuijs te timmeren en dat werd aengenomen, mits de burgemrn en vroetschappen een ordonnantie sullen beramen om soodanige kinderen aen te nemen als sij na den eijsch van de staet en van de tijt bevinden sullen te behoren"
Op 20 juli 1631 wordt in een notariële acte gesproken over þt Nieuwe Armenweeshuis, "dat eerstdaechs (binnenkort) op de Sarcken binnen dese stede geset is, waarin arme weesen sullen werden onderhouden".
Het Nieuwe of Armenweeshuis is maar 75 jaren in funktie ge¬weest, want op 30 april 1705 wordt "overleijt en overwogen op wat voet en wijse de beijde weeshuijsen (het oude of burger¬weeshuis stond en staat nog steeds op het Weezenland in Mon¬nickendam) deses stadts tot één soude werden gebracht en de advijsen sijn eenparigh:"
"Eerstelijck, dat men veel vuer en light soude uijtwinnen, alsmede wanneer de moeder in het oude weeshuijs met 50 gulden aen tractement wierd verhooght, wint niet alleen vijftich gulden nevens twee hemden en muijlen uit, maer ook de kos¬t nogh, daer en boven dat met den anderen ruijm hondert vijf¬tigh gulden ijder jaer soud uijtwinnen. Verders weet men dat twee huijshoudingen meer komen te kosten dan één, door dien de pot met spijs wat groter genomen in één huijshoudinge als anders beter wort verorbert. Het oude weeshuijs is oock groot genoeg om de kinderen te kunnen laten logeren. Gekombineert sijnde door één regeringh van vaders en moeders kan meerder mesnagie (huishoudelijk werk) door minder personen werden behartigt (verricht). Laetstelijck dat de teeckens van de groene en roode mouwen, die de kinderen dragen, behoren te blijven".
Op 14 febr 1706 wordt in de raadsvergadering meegedeeld "dat de kinderen uit þt Nieuwe Weeshuis sijn verplaatst en gevoe¬ght bij de kinderen in þt Oude Weeshuijs op þt Weeselant. Dien volgens staet þt Nieuwe Weeshuijs leedigh en wort seer bouval¬ligh. De keuken heeft men selfs moeten laten afbreecken. Derhalve waren de hrn burgemrn van gedagten om þt selve huijs soo als þt jegenwoordigh is (sonder eenige lasten van verpon¬dingh 100e penn.) te vercoopen, mits þt selve niet sal mogen werden afgebroken. Geresolveert (besloten) om de burgemn te qualificeeren omme þt voorsz. huijs op die voet te vercoopen".

Dr. Adriaan Teding van Berkhout
1571 - 19 september 1620
Hoorn / Monnickendam / Den Haag
Bestuurder van Monnickendam, Rekenmeester van Holland, lid Raad van State en Hof van Holland, stadspensionaris, participant Magelhaanse Compagnie, aandeelhouder van schepen op Afrika, Brazilië, Oost-Indië, deelnemer VOC.
Geb. 1571 te Monnikendam, bron: Nederland's Adelsboek, ovl. 19 sep 1620 te
's-Gravenhage, 48 of 49 jaar, bron: Nederland's Adelsboek., begr. 1620 te Delft, bron:
Nederland's Adelsboek

Adriaen trouwde met Margaretha Duyst Van Beresteyn, dochter van Paulus Cornelisz van Beresteyn en Volckera Knobbert, op 25 Mei 1604 in Delft. (Margaretha Duyst Van Beresteyn werd geboren op 19 Jan 1581 in Delft, overleden op 9 Mei 1635 in Delft en werd begraven op 14 Mei 1635 in Delft.)