Karel van Egmond

  Algemene notities:

Karel had een buitenechtelijke verhouding met Maria van Zuyderstein

1538 Juni 30. Testament van hertog Karel.
In nomine Domini Amen. Per hoc presens publicum instrumentum cunctis innotescat, quod anno a nativitate Eiusdem millesimo quingen-tesimo tricesimo octavo indictione undecima die vero ultima mensis Junii hora undecima vel circiter ante prandium, pontificatus santissimi in Christo patris et domini nostri domini Pauli, Divina providentia pape tertii anno quarto, in mei notarii publici testiumque infrascriptorum speci-aliter ad hoc vocatorum et rogatorum presentia personaliter constitutus illustrissimus et gratiosissimus princeps et dominus dominus Carolus, dux Gelrie etc., mente (Dei gratia) sanus atque intellectus et rationis suorum compos, licet corpore debilis et alteratus, de anime sue salute sollicitus, considerans vitam humanam esse fragilem multisque periculis et miseriis subjectam, quodque homini nihil certius sit morte eiusque hora nihil incertius, hanc incertitudinem prevenire cupiens, suum testa-mentum, ordinationem et ultimam voluntatem suam per discretum virum Johannem Virssen, prefati domini ducis secretarium ad infrascripta presentem et antea perprius in papiri cedula conceptum et notatum fecit, condidit et ordinavit. Quapropter pro maiori corroboratione omnium et singulorum in dicta cedula contentorum idem Johannes Virssen in eiusdem testatoris meique et testium infrascriptorum presentiis ac ipsius domini testatoris jussu ut expresse apparuit alta et intelligibili voce in materna lingua dicti domini testatoris ordinationem ac ultime sue voluntatis et testamenti dispositionem et predicte cedule conceptum reservavit ac palam et publice legit et ex-plicavit. Tenor vero antefate cedule de qua proxime fit mentio sequitur et est talis: In den naem des Vaders, des Zoons ind des Heyligen Geests, heeft myne genedighe liefste heere hertoch van Gelre etc. zyne furstelicke Genade testament ende uuyterste wille geordineert ind gemaict, in formen indt manieren hiernaer bescreven. In den eersten hebben zyne Ff. G. zyne ziele den Almechtighen Gaede bevaelen, ind begert zyne sepulture to Monichuysen, ind dat zijnre G. lichaem, dair nae dat die ziele dair uuyt gesceyden zijn zal, aldair eerlicken gebracht ind begraven werdde, als sich dat behoort, ind aldair eyne euwige memorie to ordeneren ind to maicken vur zijnre G. ind vurheren ind vaderen zielen ewelicken to bidden, soe dat den executoiren hiernae ge-nompt goet beduncken ind billickx behoiren zal. Item eyne euwighe elmiss of spinde to ordineren ind to maicken den armen menschen ter weecken of ten vier quatertemperen to geven, daer toe van den gereeden zoe veele gelts to nemen dairmit die executoiren zulcke spynde doen ind erflick maicken ind bestedighen moegen. Item angaende myner genediger vrouwen hertoginnen van Gelre etc. heeft myne G. Heere geordonneert ind bevaelen, dat die executoiren naebescreven Hoire Ff. G. van den zilveren werck eynen eerlicken trysoer toefuegen zullen, ind vorder dat Hoere G. tocht ind anders nae inhalt der hylicxbrieven voltagen ind van mynen Gen. Heeren van Cleve ind der Lantscap bestedicht ind achter-volcht werdde als dat van rechts wegen ummer behoort. Item angaende die drie bastaerden, als Kaerle, Peter ind Adolph, die noch ombegifticht zijn etc., is Mijn G. Heere uuyterste wille ind meninge dat diezelve drie bastaerden aen erftael off gereede guede, alzoe van zijnre G. naegelaten goeden versien ind begifticht werdden, zy sich eerlick onderhalden ind leven mogen. Item dat alle aengeslagen goederen, reyde oft ongereyde, dair men gheen recht noch redenen toe en hebbe, soewael van domeynen als van anderen guederen, wedergekeirt werdden dengheynen den diezelven van rechts toecommen. Item mijns Gen. Heren meyninghe ind uuyterste wille es, dat Zijnre Ff. G. huysgesinne ind alde dieners van hooren dienst ind achterwesen versien ind betaelt werdden mitten eersten ind van den gereyden pen-ningen, die Zyne G. naelaeten werdden, ind oick, dat die alde dieners ellick nae zynen staet ind gestalt versien werdden, dairmit zy sich eerlicken onderhalden mogen. Item oick hebben Zyne Ff. G. belieft ind bevaelen, dat men mr. Aernt van den Gruythuyse ind Knoppert 1) vernuegen ind betaelen zal idtgeene, dat Zyne Ff. G. oen schuldich was, eer zy oorlof cregen. Item oick hebben Zyne Ff. G. belieft ind bevaelen, dat men weerden ind weerdinnen ind anderen bynnen Arnhem, den Zyne G. schuldich is, betaelen zal die schulden die bynnen corten vijf ofte zes jaren neistleden gemaict ind bewijslicht zijn, ind andere schulden daervur gemaict zijn, Zullen staen op Mynen Genedigen jongen Heere van Cleve ind der Lantscap. Item koupman van Coelne, den zyne wynen to haeve afgedroncken zijn, wil mynen Genedigen Heere betaelt ind vernuecht hebben. Item alle andere, schulden die men van Zijnre G. gereyden penningen nyet betaelen can, dat die naecommelinghen Mijns G. Heere mitsampt der Lantschap die aennemen ind derhalven mitten schuldeners ver-draghen, ind op tijt ind stonden betaelen, soe diezelve schulden hierbe-voorens in beheden 3) um die landen ind luyden to bescudden ind to bescermen gemaict zijn. Dit is oick Mijns Gen. Heere uuyterste wille ind begeerte.. Item angaende die Stichtsche goeden etc. stelt Mijn Gen. Heere geheel tot erkentenisse der executoiren nagenompt. Item van Zijnre G. peerden zullen die executoiren disponeren, soe 't oen goetbeduncken ind billix zijn zall. Item mynen Jonckeren van Wisch 3) heeft Myne G. Heere den Al-mechtighen Gaede ter eeren alle zyne misdaet genedelick vergeven und quijtgescolden. Item enighe cleyder of cleynodien in kercken of clooster to maicken ind to geven etc. hebben Zyne Ff. G. tot discretie der executoiren gestalt. Item dergelycken van Zijnre G. suster yetwes to geven heeft Zijnre Ff. G. oick aen die executoiren gestalt. Item oick is Myne G. H. uuyterste wille ind begeerte aen Mynen Gen. Heren jongen hertougen to Cleve, dat Zijnre Ff. G. Mijns G. H. van Gelre testament ind uuyterste wille voltrecken mitsampt der Lantscap die handt dairan holden, datzelve testament voltaegen ind achtervolcht werde; oick dat Myne G. H. van Cleve Mijns G. H. van Gelre Rede ind dieneren vurstaen eyne genedighe heer zijn, bescudden ind in Zijnre G. protectie nemen wil. Item Mijns G. Heeren beveel ind uuyterste wille is, dat Aaernhem, Herman Knippenborch ind Jan Wael van Zijnre G. wegen vur dienst ind arbeyt die Zijnre Ff. G. bekande zy trauwelick ind wael gedaen ind gedient hedden, geloont ind verzien werdden, alzoe dat zy sich des to bedancken hebben; oick heeft Myne G. L. H. bevaelen zynen executoiren die twee doctoren, meyster Heyndrick ind meister Augustin eerlicken uuyt to richten ind wael to loenen, oick Augustinus' alde sculden to vernuegen. Item zoe Bernt ten Broick tho Zutphen rentmr. noch zeshondert gulden aen zelighe Palyck ten achteren is, hercomende van Mijns Gen. Heeren kokken etc., heeft Zyne G. Willem van Scerpenzeel Palycks zoon to guede consenteert ind belieft, dat Bernt die seshondert gulden Zyne G. rekenen ind van Zijnre G. ontfanck inbehalden mogen zal, dairmit Willem vursz., drosst etc., der VI C gulden vursz. verlaeten wesen zal; daerbeneven heeft Zyne G. Willem vursz. eyn stuck lants by Altena gelegen umtrent vier-hondert gulden weerdt wesende erflick gegeven in recompensie zijnre sculden. Item Mynen G. H. heeft bevaelen ind is alzoe Zijnre G. uuyterste wille, zoe Zijnre Ff. G. Joncker Christoffel greven tot Moerze etc. hierbevoerens mitten huyse Kraickouwen ind lande van Krevelt ind allen anderen zynen toebehoir begifticht ind dair mede beleent heeft, inhalt der brieve ind zeghele dairup gegeven, hebben Zyne Ff. G. diezelve nu weder bestedicht ind ernstelick bevaelen Herman, dat hy den vurgaenden greven van Zijnre G. gereede penningen nu drieduysent golden gulden de pondere uuyt-richten ind betaelen zal om Kraickouwen dairmede van Hoenzeler te loessen, nu dan aen to vanghen. Item oick heeft Myne G. H. geordineert ind bevaelen, indem tot eynigher tijt die renten totter kercken ind canonicken aen den Hullicke-steyn gegeven to rugge gyngen, dattan Mijn G. H. van Cleve mit-sampt der executoiren andere goederen ind renten, zoe veele dairaf gegaen waere, weder dairtoe ordineren, geven ind mortificeren laeten zullen, updat Gaets dienst vermeert ind Zijnre G. uuyterste wille voltaegen werdden moghe. Item oick is Myne G. L. H. uuyterste wille ind begeerte, soe wanneer Zyne Ff. G. van aertrycke gescheyden ind Myne Gen. H. hertoch van Lothringen etc. aen die landen van Gelre ind van Zutphen beërft zijn zal, dat alsdan Myne G. jonghe Heere van Cleve, naevolgher Mijns G. H. van Gelre, mitsampt der Lantscap vursz. bynnen behoirlicker tijt Mynen Gen. Heeren van Lothringen vur Zyne F. G. recht ind gerechticheyt to den Furstendommen vurgaende behoirlicke recompense doen ind laten geschien, soe dat die bezegelde tractaet vermeit ind Mijns G. H. van Gelres ziele derhalven onbezweert blyven moghe. Item Myne G. H. van Gelre heeft vur Zynen G. executoiren van desen jegenwoirdighen testament geordineert, genompt ind begeert die Wael-geboren ind Edelen myne lieve Jonckeren Greven ind heeren to Bronc-horst etc., ind Christoffel greve tot Moerze etc., ind Zegher van Arnhem, desen Zyne G. uuyterste wille uuyt to richten ind to achtervolgen, zoe voele Oren Edelheyt enichsins mogelick zijn zal. Oick hebben Zijne G. bevaelen dat die executoiren vurg. den pastoir, den vier biddende oirden ind anderen prelaten ind der kerckendieneren van Zijnre G. wegen uuyt-richten ind vernuegen zullen zoe dat van alts gewoonlick ind recht is. Oick heeft Myne G. H. geordineert ind bevaelen Zijnre Ff. G. executoiren vurg. dit testament ind Zijnre G. uuyterste wille getrouwelick uuyt to richten ind zulcx to nemen ind to doen van den gereyden guederen ind penningen, Zyne G. achtergelaten werdden, zonder yemants dairinne aen to sien. Qua quidem cedula lecta dictus dominus testator articulatim omnia et singula inibi contenta et narrata de novo approbavit, ratifficavit et con-firmavit, et per executoires suos supra et infra scriptos sinceriter teneri, observari et exequi instanter postulavit atque mandavit. Exinde idem dominus testator ut omnia et singula premissa et quecumque alia circa executionem sui testamenti et ultime voluntatis sue necessaria et opor-tuna suum debitum sortiantur effectum, denuo prefatos illustres et nobiles viros comitem et dominum de Bronchorst etc. et Christofforum comitem de Moerze etc. et Segerum de Aernhem armigerum absentes tanquam presentes, viribus quibus melius et efficacius potuit modo via jure causis et forma sui testamenti seu ultime voluntatis suos veros, certos et indubi-tatos fecit, constituit, creavit, elegit ac solemniter ordinavit speciales manufideles, executores et fidei commissarios, exhortans et rogans eos-dem et quemlibet eorum sincera et cordiali affectione ut ad prelibatam executionem sui testamenti prescripti secundum facultatem bonorum suorum promptos se exhibeant et fideïes. Dans propterea suis executoribus plenam potestatem et auctoritatem omnia et singula agendi, faciendi, dicendi, gerendi et exercendi, que de jure in premissis et circa ea neces-saria fuerint seu quomodolibet oportuna. De et super quibus omnibus et singulis premissis dictus dominus testator sibi a me notario publico in-frascripto unum vel plura publicum seu publica fieri petiit instrumentum et instrumenta in meliore forma. Acta sunt hec in oppido Aernhemense Traiectensis diocesis in camera et cubiculo solite dormitionis dicti domini testatoris, sub anno indictione die mense et pontificatu quibus supra. Presentibus ibidem expertissimo religioso et discretis viris et dominis Magistro Augustino Aggeo, dicti domini ducis phisico et medico, Theodorico van der Knyppenborch, armigero, fratre Johanne de Monte, dicti domini testatoris confessore, Hermanno Botzeel, barbi tonsore et servitore camere dicti domini ducis, testibus ad premissa vocatis specialiter atque rogatis. Ita subscriptum: Et ego Wernerus de Boedberch, clericus Coloniensis diocesis publicus sacris et apostolica auctoritatibus notarius, quia premissis omnibus et singulis una cum prenominatis testibus presens fui ut premittitur, ideo hoc presens publicum instrumentum testamenti seu ultime voluntatis manu alterius fideliter scriptum exinde confeci, signoque et nomine meis solitis et con-suetis signavi et subscripsi, in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum, rogatus pariter et requisitus, et in signo manuali est scriptum: honora parentis. Onder stont noch gescreven: Gecollationneert jegens d'original testa-ment den xüi n dach Novembris XV C XLIII ende accordeert van woordt to woordt. By my secretairis des Keysers. Onderteyckent: Berty.
(Staatsarchiv Weenen, Abteilung Belgien, Repertorium D D, Abt. B,
Faszikel 238, fol. 103ù105).

domicilie: op de Hof aan de Markt te Arnhem

  Vermeldenswaardige gegevens:

• Beroep: hertog van Gelre.

Karel trouwde met Maria van Zuyderstein. (Maria van Zuyderstein werd geboren omstreeks 1477 in Grave.)

Karel trouwde vervolgens met Anna van Roderlo. (Anna van Roderlo werd geboren omstreeks 1490 en overleed in 1557.)

Karel trouwde vervolgens met Johanna van Rietwijk, dochter van Arnt van Merwijck en Geertruid van der Hoeven. (Johanna van Rietwijk werd geboren in 1490 en overleed op 14 Mrt 1562.)

Karel trouwde vervolgens met Anna Van Rosouw.

Karel trouwde vervolgens met Elisbeth Von Braunschweig, dochter van Hendrik 'Der Mittlere' van Brunswijk-Luneberg en Margaretha van Saksen, op 5 Feb 1519. (Elisbeth Von Braunschweig werd geboren op 11 Sep 1494 en overleed op 2 Apr 1572 in Gelder.)