Jan Roelofsz Cranendonck

  Algemene notities:

Was bastaardzoon. Hij was landpoorter van Dordrecht 1445-1450). Dit was een burger, die was vrijgesteld van de verplichting om in de stad te wonen. Met behoud van alle rechten en plichten van het poorterschap. In dit verband is een vermelding van 1438 interessant, waarin een Jan de Meijer Roelofsz een rente verkocht, staande een huys en erf tegenover de Schippersliedenkapel te Dordrecht. Een "meijer" was een vertegenwoordiger van de landheer, d.i. een schout, baljuw of rechterlijk ambtenaar. Hij woonde in de Riederwaard. In de periode 1443-1453 werd hij vermeld als eigenaar van 5 morgen land in de kort tevoren bedijkte polder Nieuw-Reijerwaard, gelegen achter Slikkerveer.
Landpoorter van Dordrecht in de Reijerwaard (Riederwaard), vermeld 1445, 46, 50. Landeigenaar in Nieuw-Reijerwaard, vermeld 1443/53. Beleend met 7 morgen land in de Spijk onder Emmikhoven bij dode van zijn broer Willem van Gennep 1411. "Jan Roeloffs de men heet Jan Cranendonck" heeft 5 1/2 margen land achter Slikkerveer 1553. [Uit de grote overeenkomst der wapenvoering veler Cranendoncks is aan te nemen, dat ze uit dezelfde familie stammen, waarvan Jan Roelofs de stamvader is. Niet alle verbindingen zijn echter bewezen. De ster in de wapenvoering wijst op een bastaardafstamming, vermoedelijk van het geslacht Van Horne- Altena, dat ongeveer hetzelfde wapen voerde].

Beroep: landpoorter De oudste vermelding van de naamdragers Cranendonck in Zuid-Holland begint in 1443 met Jan, Roelof en Willem in de Riederwaard, de oude naam voor de polder Reijerwaard bij Ridderkerk.

Mogelijk is de familie na de periode van grote overstromingen naar de - opnieuw op het water veroverde gebieden - van de Zuid-Hollandse eilanden en waarden getrokken.

In drie van de vier bewaard gebleven oudste stadsrekeningen van Dordrecht over de jaren 1445, 1446 en 1450 komt Jan Roelofsz. (Cranendonck)en zijn zoons Roelof, Willem en Jan voor als landpoorters van die stad. In stadsrekening van 1429 en in het "klepboek" (1383 - 1438) van die stad komen zij echter niet voor. Een landpoorter was een burger die was vrijgesteld van de verplichting om in de stad te wonen, met behoud van alle rechten en plichten van het poorterschap. De veronderstelling dat deze Jan Roelofs Cranendonck een Dordtse burger was, die zich in de nieuwe polders in de Riederwaard vestigde, maar de bescherming van zijn poorterschap niet wilde ontberen, lijkt daarom zeer aannemelijk. In dit verband is een vermelding uit 1438 interessant, waarin ene Jan Meijer Roelofsz. een rente verkocht, staande op een huis en erf tegenover de Schippersliedenkapel te Dordrecht. Een "meier" was een vertegenwoordiger van de landsheer, i.e. een schout, baljuw, rentmeester of rechterlijk ambtenaar, kortom functies die later veelvuldig voorkomen onder de diverse familiegroepen Cranendonck.
Onduidelijk is of deze Jan Roelofsz. identiek is met Jan Roelofsz. Cranendonck. In de periode 1443 - 1453 werd Jan Roelofsz. Cranendonck vermeld als eigenaar van 5 morgen land in de kort tevoren bedijkte polder Nieuw-Reijerwaard, gelegen "after Slickerveer" Dit weer behield nog gedurende lange tijd de naam "Jan Roelofsz. 5 1/2 mergen" en werd nog in 1497 aangeduid als het land van "Jan Roelofsz., die men heet Jan Cranendonck". Direct ernaast lag een ander weer, "Jan Cranendonck VI mergen" genaamd, waarvan hij echter zelf geen eigenaar meer was en waarin zijn zoon Roelof slechts 1 morgen bezat.
Blijkens het hoefslagboek werden de 5 1/2 morgen na het overlijden van Jan Roelofsz. Cranendonck verdeeld tussen zijn weduwe, die de helft kreeg, en zijn zoons Roelof en Willem, die ieder een kwart ontvingen. Uit deze verdeling blijkt dat hun broer Jan op dat moment reeds overleden moet zijn geweest, zonder nakomelingen na te laten.
Opmerkelijk is dat de broers Roelof en Willem dit land beiden van de hand deden, om zich te vestigen in resp. Oud-Reijerwaard en IJsselmonde. In het archief van de polders Oud- en Nieuw-Reijerwaard is een 15e eeuwse stemlijst, waarop de uitgebrachte stemmen op diverse personen zijn aangetekend. Roelof Cranendonck kreeg volgens deze lijst 8 stemmen.

  Vermeldenswaardige gegevens:

• Woonplaats: Riederwaard.

Jan trouwde met N.N. omstreeks 1410. (N.N. werd geboren omstreeks 1385.)